Yumurtalık Kistleri

Çoğu kist semptomlara neden olmaz ve kendiliğinden gider. Bununla birlikte, büyük bir yumurtalık kisti bazı problemlere neden olabilir:

• Pelvik ağrı; kist tarafında alt karın bölgesinde künt veya keskin bir ağrı

• Karında dolgunluk veya ağırlık

• Şişkinlik

Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi yardım alın:

• Ani, şiddetli karın veya pelvik ağrı yani kasık ağrısı

• Ateş veya kusma ile birlikte olan ağrı

Bu belirti ve semptomlar veya şokun belirtileri varsa – soğuk, rutubetli cilt; hızlı nefes alma; ve baş dönmesi veya halsizlik – derhal doktora başvurun….

Çoğu yumurtalık kisti, adet döngüsünün (fonksiyonel yani işlevsel kistler) bir sonucu olarak gelişir. Diğer kist tipleri daha az yaygındır.

Fonksiyonel veya İşlevsel kistler

Yumurtalıklar normalde her ay folikül adı verilen kist benzeri yapılar oluşturur. Foliküller, östrojen ve progesteron hormonlarını üretir ve her yumurtlamada bir yumurta bırakır.

Normal bir, aylık folikül büyümeye devam ederse, fonksiyonel bir kist olarak bilinir. İki tip fonksiyonel kist vardır:

• Foliküler kist:Adet döngüsünün ortalarında, bir yumurta folikülünden fırlar ve fallop tüpünü aşağıya doğru iter. Bir foliküler kist, folikül yumurtasını kıramadığı veya bırakamadığı zaman başlar, fakat büyümeye devam eder.

• Corpus luteum kisti: Bir folikül yumurtasını saldığında, yani yumurta çatlayıp yumurtlama olduğunda gebe kalmak için östrojen ve progesteron üretmeye başlar. Bu foliküle artık korpus luteum denir. Bazen, folikülün içinde sıvı birikir ve corpus luteumun bir kiste dönüşmesine neden olur.

Fonksiyonel kistler genellikle zararsızdır, nadiren ağrıya neden olurlar ve genellikle iki veya üç adet döngüsü içinde kendiliğinden kaybolurlar.

Adet döngüsünün normal işleviyle ilgili olmayan kist türleridir:

• DERMOİD KİSTLER: Ayrıca teratomalar olarak adlandırılırlar, bunlar embriyonik hücrelerden oluştuğu için saç, cilt veya diş gibi dokular içerebilir. Nadiren malign yani kötü huyludurlar.

• KİSTADENOM: Bunlar bir yumurtalığın yüzeyinde gelişir ve sulu veya mukoza malzemesi ile doldurulabilir.

• ENDOMETRİOMA: Bunlar, uterin endometrial hücrelerin yani Rahim zarı hücrelerinin, Rahim yani uterus dışında (endometriozis) büyüdüğü bir durumun sonucu olarak gelişir. Dokulardan bazıları yumurtalıklara bağlanabilir ve bir büyüme oluşturabilir.

Dermoid kistler ve kistadenomlar büyük olabilir ve overin pozisyon dışına taşmasına neden olur. Bu durum, yumurtalık torsiyonu adı verilen yumurtalıkta ağrılı bükülme şansını artırır. Yumurtalık torsiyonu ayrıca yumurtalıktaki kan akışının azalmasına veya durmasına neden olabilir.

• Hormonal problemler: Bunlar yumurtlamayı sağlamak için clomiphene kullanmak.

• Gebelik: Bazen, yumurtladığında oluşan kist, hamilelik boyunca yumurtalıkta kalır.

• Endometriozis: Bu durum endometrial hücrelerin rahmin dışında büyümesine neden olur. Bazı endometrial hücreler yumurtalıklara bağlanabilir ve bir büyüme oluşturabilir.

• Ciddi bir pelvik enfeksiyon. Enfeksiyon yumurtalıklara yayılırsa, kistlere neden olabilir.

• Önceki bir yumurtalık kisti. Eğer bir kez kist geliştiyse, daha fazlasının gelişmesi muhtemeldir.

Bazı kadınlar bir pelvik muayene sırasında doktorun bulduğu daha az yaygın kist tipleri geliştirir.

****Menopozdan sonra gelişen kistik over kitleleri malign olabilirler.

****Bu yüzden düzenli jinekolojik muayene ve transvajinal ultrason yaptırmak önemlidir.

Yumurtalık kistleri ile ilişkili nadir komplikasyonlar şunlardır:

• Yumurtalık – Over – Torsiyonu: Büyüyen kistler yumurtalığın hareket etmesine neden olabilir ve yumurtalığın ağrılı bükülme olasılığını arttırır (yumurtalık burulması). Belirtiler ani başlayan ciddi kasık ağrısı, bulantı ve kusma olabilir. Yumurtalık torsiyonu ayrıca yumurtalıklara kan akışını azaltabilir veya durdurabilir.

• Kist duvarının yırtılması – yumurtalık veya over kist rupturü – : Patlayan bir kist ciddi ağrıya ve iç kanamaya neden olabilir. Kist büyüdükçe yırtılma riski de artar. Vajinal cinsel ilişki gibi pelvisi etkileyen güçlü aktivite de kistin yırtılma patlama riskini arttırır.

Yumurtalık kistlerini önlemenin bir yolu olmamasına rağmen, düzenli pelvik muayeneler yumurtalıklarınızdaki değişikliklerin mümkün olduğunca erken teşhis edilmesini sağlar.

Olağan dışı adet belirtileri de dahil olmak üzere aylık döngünüzdeki değişikliklerden, özellikle de birkaç döngüden uzun süren değişiklikler konusunda dikkatli olun.

Sizi ilgilendiren değişiklikler hakkında doktorunuzla konuşun.

Pelvik muayenede overde bir kist bulunabilir. Büyüklüğüne ve sıvı dolu, katı veya karışık olmasına bağlı olarak, doktorunuz muhtemelen türünü ve tedaviye ihtiyacınız olup olmadığını belirlemek için testler önerecektir.

Olası testler şunlardır:

• Hamilelik testi. Olumlu bir test, bir korpus luteum kistinin bulunduğunu gösterebilir.

• CA 125 kan testi; CA 125 adı verilen bir proteinin kan seviyeleri, yumurtalık kanseri olan kadınlarda sıklıkla yükselir. 

Artmış CA 125 seviyeleri, endometriozisde, myomlarda ve pelvik enflamatuar hastalık gibi kanserli olmayan durumlarda da ortaya çıkabilir.

Tedavi yaşınıza, kistinizin türüne ve büyüklüğüne ve semptomlarınıza bağlıdır.

• Dikkatli bir takip: Çoğu durumda, kistin birkaç ay içinde kaybolup kaybolmadığını görmek için beklenebilir. Bu genellikle bir seçenektir – yaşa bakılmaksızın – semptom yoksa ve ultrasonda basit, küçük, sıvı dolu bir kist varsa kistin boyutunun değişip değişmediğini görmek için aralıklarla transvajinal ultrason yapılır.

• İlaç tedavisi: Yumurtalık kistlerinin tekrar etmemesi için doğum kontrol hapları önerilebilir. Bununla birlikte, doğum kontrol hapları mevcut bir kisti küçültmeyebilir.

• Ameliyat: Fonksiyonel bir kist gibi görünmeyen, büyümekte olan, iki veya üç adet dönemi boyunca devam eden veya ağrıya neden olan bir kistin çıkarılması gerekebilir. 
Bazı kistler yumurtalık korunarak çıkarılabilir. Bazı durumlarda, etkilenen overin çıkarılması – ooferektomi – ve diğerinin sağlam kalması tercih edilir .

• Kistik bir kitle kanserli ise bir jinekolojik kanser uzmanına yönlendirilme gereklidir.
• Menopozdan sonra bir yumurtalık kisti geliştiğinde de ameliyat önerilebilir.